DIAJAR SAKINAH KA SAODAH BINTI ZAM-AH

 

DIAJAR SAKINAH KA SAODAH BINTI ZAM’AH, UMMUL MU’MININ RADLIYALLAHU ‘ANHA[1]

Urang sadaya masih aya di kebon kahadean, kabarokahan, kahormatan jeung katakwaan. Unggal dinten urang sadaya ninggali kembang anu enggal mekar tur nyalabarkeun seungit ambeuna ka sakumna alam dunya.

Ayeuna, urang sadaya nuju ngantos-ngantos saurang shohabat istri anu agung sarta pinuh barokah anu usaha satekah polah pikeun ngabageakeun kalih ngabagjakeun manah Rosululloh Saw.

Anjeuna kalebet istri munggaran anu lebet Islam, ngiring hijrah dua kali, nyaeta hijrah ka Habasyah jeung Madinah Munawwaroh. Anjeuna langkung ngutamikeun karidloan Rosululloh Saw. batan kasenangan pribadina, antukna Ummul Mu’minin ‘Aisyah ra. muji ka anjeuna, “Sim kuring henteu kantos mendakan saurang istri anu langkung dipikaresep upama seug sim kuring janten anjeuna, anging Saodah binti Zam’ah.” Tangtosna, inohong istri anu ku urang sadaya diantos-antos teh nyaeta Ummul Mu’minin Saodah binti Zam’ah. Mugia Alloh maparin karidloan ka anjeuna.

Hayu gabung jeung abdi sadaya. Urang sasayogian manah urang sadaya pikeun neuleuman lalakon hirupna anu seungit jeung unggal jalma bingah ngadanguna. Hayu ngiring sareng abdi sadaya ka oasis anu pinuh kabarokahan.

Meuntasan Poekna Syirik Ngajugjug Caangna Tauhid

Parantos lami manusa ngajalanan kahirupan Jahiliyah jeung ruksak. Lajeng, Nabi Saw. nyandak agama anu agung ieu pikeun ngalihkeun manusa tina leutak hideung kamusyrikan jeung kakapiran ngajugjug caangna tauhid jeung iman. Dakwah ieu enggal katampi ku jalma-jalma anu nyekel pageuh kasucian pitroh jeung kabersihan hate. Maranehna enggal-enggal ngaleupaskeun raksukan kajahiliyahan di payuneun panto padumukan al-Arqom bin Abul Arqom jeung ngagentosna ku raksukan Islam.

Totalitas jiwa jeung raga aranjeuna dipasrahkeun pikeun taat ka Allah sarta bajoang pikeun agama-Na. Aranjeuna teh para shohabat mulya anu nampi da’wah anu pinuh barokah eta dina munggaranana. Aranjeuna teh jalma-jalma anu ngaraoskeun pait peuheurna ngabajoangkeun agama jeung nyalabarkeun risalahna ka sakumna alam dunya ku kurban getih jeung dagingna.

Jalma munggaran anu ngagem Islam ti kaom istri nyaeta Khodijah ra. Anjeuna teras-terasan ngarojong Rosululloh Saw. dina ngalakonan waktos-waktos susah jeung ngabantosna dina nyalabarkeun eusi da’wah. Anapon ti kaom pameget nyaeta Abu Bakar ash-Shiddiq ra. Anjeuna henteu kantos ngaraos rempan sakedik oge pikeun nampi da’wah, antukna nalika Rosululloh Saw. ngajak anjeuna lebet Islam, pokna, “Sim kuring nyaksi rehna henteu aya pangeran lian ti Alloh jeung Muhammad utusan Alloh.”

Ti kawit nyatakeun diri lebet Islam, Abu Bakar as. enggal-enggal ngalaksanakeun amanah agama tur ngadugikeun da’wah ka manusa sangkan nampi pangajaran agama Alloh. Antukna, hasil tina soson-soson dina da’wah teh, genep tina sapuluh urang anu dijangjikeun baris lebet sawarga dina hiji wanci, enggal-enggal lebet Islam. Dina dintenan kiamat jaga, Abu Bakar ash-Shiddiq baris nepangan Pangeranana kalawan ngahontal pahala kahadean jalma-jalma anu lebet Islam cukang lantaran umajakna.

Sanes mung wungkul anu genep kasebat, seueur keneh inohong-inohong anu lebet Islam alatan anjeuna. Numawi eta teh katerangan ngeunaan da’i sajati. Anjeuna salawasna miara ka sakumna jalma anu aya di sabudeureunana jeung melang hariwang upama maranehna katibanan siksa Alloh, dugikeun ka usaha satekah polah pikeun ngapungpang maranehna ngajugjug kana ridlo jeung sawargana Alloh.[2]

As-Saabiquunal Awwaluun

Di antawis jalma-jalma anu munggaran lebet Islam (As-Saabiquunal Awwaluun) kalih nampi da’wah bebeneran nyaeta Sakron bin ‘Amr, wargi teges shohabat kakoncara, Suhail bin ‘Amr. Sakron ngagem Islam jeung iman parantos nyurup kana sakumna manahna. Malihan mah, kaislamanana dituturkeun ku geureuhana anu anjeuna teh murangkalih uwa/ emangna ku anjeun, Saodah binti Zam’ah ra. Aranjeuna duaan ngalakonan waktos-waktos pangendahna dina kahirupanana di handapeun panangtayungan tauhid jeung iman.

Tangtosna, hirup di handapeun iuh-iuh kaimanan teh hirup anu panghadena, sakumaha diuningakeun ku Alloh Ta’ala,

مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُون.

Sing saha anu ngalampahkeun amal soleh, boh lalaki boh awewe sarta manehna keur dina kaayaan iman, nya saestuna Kami bakal ngahuripkeun manehna dina kahirupan anu hade, jeung saestuna Kami bakal maparin ganjaran ka maranehna ku ganjaran anu leuwih hade batan anu diamalkeun ku maranehna. Qs. An-Nahl [16]: 97.

Maranehna duaan janten bagean ti jalma-jalma anu munggaran masrahkeun manah tur dirina ka Alloh Swt., dugikeun ka kalebet jalma-jalma anu kenging wawales kabagjaan di dunya katut aherat. Alloh Swt. ngadawuh,

وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَالْأَنْصارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيم.

Jeung jalma-jalma anu tiheula, anu mimiti pisan ti antara muhajirin jeung ansor, jeung jalma-jalma anu Marilu ka maranehna kalayan ihsan, Alloh mikarido maranehna jeung maranehna oge mikarido Anjeunna, jeung Anjeunna nyawiskeun pikeun maranehna sawarga-sawarga anu di handapna cur-cor walungan; kaayaan maranehna baris langgeng di dinya salalawasna, eta teh kauntungan anu agung. Qs. At-Taubah [9]: 100.

Kasabaran jeung Kapasrahan ka Alloh

Mung etangan dinten, iber kaislaman Sakron sumebar di Makkah. Ieu perkawis ngajantenkeun jalma-jalma anu hatena parantos kagoda ku setan jeung mandang dirina salaku inohong, padahal hakekatna mah hamba hina anu ngahamba kana napsu beuteung jeung raranganana, henteu inggis pikeun ngagusur Sakron kalih nyiksana kalawan henteu aya rasrasan.

Ibnu Ishaq ngebrehkeun, “Jalma-jalma musyrik Quraisy ngawitan nganyenyeri unggal jalma anu lebet Islam sarta nuturkeun pangajaran Rosululloh Saw. Unggal Kabilah nyiksa babaturanana anu ngagem Islam. Aranjeunna ngaringkus, neunggeul, ngantep sina kalaparan jeung hanaang, sarta ngagusurna dina luhureun keusik wanci tengah dinten anu panas. Ieu perkawis dilampahkeun utamina ka jalma-jalma anu lalemah ti antawis aranjeuna. Jalma-jalma muslim eta teras disiksa sangkan kaluar tina kayakinan agama anyarna. Di antawis aranjeuna aya anu kantos oyag alatan nampi panyiksa anu kalintang abotna, jeung aya anu tetep panjeg jeung dipaparin panyalindungan ku Alloh dugikeun ka henteu mengpar tina agamana.

Nalika Rosululloh Saw. merhatoskeun panyiksa ka shohabat-shohabatna beuki mahabu, anapon kaayaanana tetep aman alatan Alloh maparin panyalindungan, oge alatan belana uwana, Abu Tholib, anjeuna henteu tiasa mengparkeun shohabat-shohabatna tina panyiksa Quraisy. Pangandika Saw., ‘Arindit ka Habasyah!. Sayaktosna di ditu aya saurang raja anu henteu ngantep saurang oge anu sumping ka anjeuna dina kaayaan didolim. Habasyah teh nagri anu pinuh ku kajembaran manah. Geura lalinggih di ditu dugikeun ka Alloh ngabebaskeun aranjeun tina panyiksa ieu’.

Henteu lami ti eta, shohabat-shohabat Rosululloh Saw. anu parantos lebet Islam arangkat ka Habasyah pikeun nyingkahan pitnah jeung nyalametkeun agama Alloh. Eta teh hijrah munggaran dina sajarah Islam.”[3]

Dina hiji riwayat, Ummu Salamah nguningakeun, “Wangkid abdi sadaya ngaraoskeun Makkah beuki heurin jeung beuki seueur shohabat Nabi Saw anu disiksa jeung diteken, sarta aranjeuna ninggali nyalira kanalangsaan beuki ngaronjat; samentawis di sagedengeun eta, Rosululloh Saw. henteu tiasa ngabelaan aranjeuna, anapon anjeuna tetep aman alatan dibela ku kaom jeung uwana, antukna henteu aya anu wantun nganyeurikeun anjeuna; mangka Rosululloh Saw. ngandika, ‘Sayaktosna di Habasyah aya saurang raja anu moal ngantep saurang oge didolim di payuneun anjeuna. Geura arindit ka eta nagri dugikeun ka Alloh ngejagkeun tina kanalangsaan jeung maparin bongbolong.’ Nya abdi sadaya hijrah ku cara sumebar dugikeun ka kempel di hiji nagri anu tumaninah jeung kenging panyalindungan  anu sae, antukna abdi sadaya tiasa ngajagi agama abdi sadaya kalawan hade.”

Dina riwayat lian, Ummu Salamah sasanggem, “Sajolna di Habasyah, abdi sadaya nampi panyalindungan anu sae ti pangawasana (Najasyi). Abdi sadaya tiasa ngajagi agama abdi sadaya sarta sumujud nyembah ka Alloh Ta’ala, kalawan henteu aya anu nganyerikeun atanapi nguping perkara anu abdi sadaya henteu raos.”

Saodah kalih carogena, mugia Alloh maparin karidloan ka anjeuna duaan, kalebet jalma-jalma anu hijrah ka Habasyah. Aranjeuna kenging panyalindungan ti Najasyi, saurang raja anu adil, sarta hirup kalawan tengtrem dina kaimanan jeung tauhid.

Henteu lami ti dinya, aranjeuna mulih ka Makkah pikeun nyarengan Nabi Saw. Jalma anu iman baris tiasa mayunan unggal kasusah anu tumiba salami tiasa nyarengan Nabi Saw. tibatan hirup ayem jeung tengtrem, namung tebih ti anjeunna.

Namung, nalika aranjeuna dugi di Makkah, sing horeng jalma-jalma Quraisy masih keneh ngamusuhan da’wah Nabi Saw. jeung nyiksa shohabat-shohabatna. Samulihna, Rosululloh Saw. teras ngaageungkeun manah aranjeuna rehna pitulung Alloh parantos caket jeung kapunjulan baris dihontal ku jalma-jalma anu caket sareng Mantenna, anapon musuh-musuhna mah baris binasa.

Hiji anu Dijugjug Kalawan Mulya

Muhammad Saw. henteu ngempelkeun shohabat-shohabatna kanggo ngahontal kauntungan dunya anu saenggalna baris ngiles. Sayaktosna Muhammad parantos sukses nyingraykeun perkara anu nutupan soca manusa, dugikeun ka aranjeuna tiasa ninggali bebeneran anu parantos lami katutupan. Muhammad sukses mupus kokotor anu ngotoran hate manusa, antukna aranjeuna tiasa uninga kayakinan anu parantos dipaparinkeun ku Alloh ka anjeuna sarta dimomorekeun ku kajahiliyahan. Muhammad parantos nyambungkeun deui manusa jeung Pangeranana, antukna meungkeut aranjeuna ku beungkeutan anu weweg jeung alat anu pageuh. Padahal sateuacan eta, aranjeuna angkleung-angkleungan dina kabingung jeung kahariwang.

Muhammad maparinan kamandang ka aranjeuna antawis kalanggengan jeung karuksakan. Sing horeng, aranjeuna langkung milih alam aherat batan alam dunya anu baris ruksak. Muhammad nyanghareupkeun aranjeuna kana dua pilihan, nyaeta janten hamba patekong-patekong anu hina atanapi janten hamba Pangeran anu Mahaagung. Geningan, aranjeuna ngaraos rarujit kana patekong-patekong anu diukir ku leungeun manusa jeung masrahkeun diri ka Zat anu ngayugakeun langit katut bumi.

Muhammad Saw. parantos ngaguratkeun kahadean anu kalintang badagna sarta shohabat-shohabatna parantos maparin perhatosan anu henteu kirang ageungna. Upama aranjeuna dinyenyeri, mangka aranjeuna sabar. Upama hamba-hamba patekong ngamusuhan, mangka aranjeuna tetep nyekel deleg kayakinanna eta. Paamprokna antawis kaimanan jeung kakapiran pinasti baris aya tungtungna. Lajeng, baris katawis kalawan eces saha anu tilar salaku syuhada jeung saha anu tilar kalawan euweuh hartina. Nya tembong saha anu leres-leres iman jeung komitmen ku agama Alloh, jeung saha anu musyrik jeung baris ngalaman kahanjelu, kalawan widi Alloh.[4]

Papisahan anu Matak Ngahanjelukeun

Dinten ka dinten parantos kalangkung. Sajodo caroge kalih geureuhana eta ngalakonan unggal dintenna ku atikan Kitabulloh kalih Sunnah Rosululloh Saw. dugikeun ka maot mapag ka Sakron jeung ruhna mulih ka Anu Ngayugakeunana. Sakron ngantunkeun di Makkah. Maotna nyumpingkeun kasedih anu pisan dina manah Saodah.

Ti kawit harita, Saodah ra., hirup nyalira di ieu alam dunya. Namung anjeuna ngalakonanna kalawan sabar jeung ridlo nampi takdir Alloh, alatan anjeuna yakin rehna kanyaah Alloh Swt. ka hamba-hambaNa langkung ageung ti batan kanyaah saurang indung ka murangkalihna anu masih disusuan.

Saodah ra. yakin rehna upama sabar jeung pasrah ka Alloh, mangka Alloh baris maparinkeun gentosna anu langkung sae. Namung, henteu kantos kaemut dina manah Saodah yen hiji waktos anjeuna baris janten Ummul Mu’minin kalih geureuha ti manusa anu pangagungna salalawasna.

Ngantos-ngantos Kabagjaan

Wangkid harita, Nabi Saw. masih ngaraoskeun kasedih alatan maotna Khodijah ra., geureuha anu pangdipikacintana. Bade henteu sedih kumaha, lian ti risalah agama, Khodijah teh urat getihna Islam, anu ngasuh da’wah, landing pikeun sagala kanyeri jeung cahaya anu nyaangan unggal jalan. Unggal Rosululloh Saw. mulih ka padumukanana kalawan nyandak sagala rupi kanyeri jeung kasedih, mangka Khodijah ngawilujengkeun sumping kalawan sae kacida, maparinan sumanget kalih nengtremkeun manahna. Khodijah moal kerja ngantunkeun anjeuna Saw. anging saparantosna ngaicalkeun beungbeurat anu meungkeut manahna Saw. Pameunteuna marahmay deui ku keomna, jeung socana ninggalikeun harepan jeung tekad anu pageuh pikeun nyanghareupan sagala rupi kasusah salami bajoang di jalan Alloh, dugikeun ka tiasa nyumponan amanah kalih ngadugikeun wahyu anu diturunkeun ka anjeuna Saw.

Mulihna Khodijah ngajantenkeun alam dunya beuki hina jeung ngajantenkeun aherat beuki mulya. Ngantunkeunana disarengan ku ngurutugna ci soca Rosululloh Saw. kalih palaputrana, oge para shohabat. Ath-Thoohiroh (istri anu suci), inohong istri Quraisy, anu ngasuh Islam, Ummul Mu’minin jeung kakasih Rosululloh Saw. eta parantos henteu aya. Anjeuna ngantunkeun dina taun ka-10 kanabian anu mangrupikeun taun anu pinuh ku kasedih, dugikeun ka disebat taun kasedih.

Dina kaayaan anu kalintang kritis dina lalakon da’wah Islam ieu, istri mana anu tiasa ngeusi kosongna manah anu parantos dikantunkeun ku Khodijah binti Khuwailid ra.?

Sim kuring (Mahmud al-Mishri) yakin, bangbaluh manah anu dikantunkeun Khodijah mung tiasa dieusi ku Khodijah. Tempat jeung kamulyaan Khodijah ra. dina manah Rosululloh Saw. mung wungkul dipaparinkeun ka Khodijah, jeung henteu tiasa dibagikeun ka garwa-garwana anu lianna jaga.[5]

Dina kaayaan eta, Saodah ra. nuju ngantosan sumpingna kabagjaan dunya tur aherat. Alloh Swt. mikarepna didahup ku Nabi Saw. Namung, kumaha pertikahan eta tiasa kajantenan?

Janten Ummul Mu’minin

Sadayana shohabat Rosululloh Saw. uninga kana luhungna kamulyaan Khodijah ra. dina manah anjeuna. Nalika Khodijah tilar dunya, aranjeuna kalintang miharepna Alloh Swt maparinan ka anjeuna Saw. nugraha anu tiasa ngahampangkeun kasedih jeung karupekna Saw. Namung, henteu aya saurang oge anu wantun sasanggem ka Rosululloh Saw patali pertikahan. Namung salajengna, Alloh Swt mikarep saurang inohong shohabat istri aya anu wantun nguningakeun ieu perkawis. Inohong istri eta teh nyaeta Khoulah binti Hakim. Anjeuna sumping ka Rosululloh Saw kalih nguningakeun pertikahan anu dipiharep tiasa ngabingahkeun manah anjeuna anu masih keneh pinuh ku kasedih.

‘Aisyah ra. nguningakeun kumaha Khoulah binti Hakim ra. tiasa ngagunem caturkeun ieu perkawis sareng Rosululloh Saw. ‘Aisyah ra sasanggem, “Wangkid Khodijah ngantunkeun, Khoulah binti Hakim bin Al-Auqosh, garwa ‘Utsman bin Mazh’un, sasanggem ka Rosululloh Saw. (waktos harita masih di Makkah), ‘Nun Rosululloh, manawi salira henteu hoyong deui?’. Pok Rosululloh Saw. mariksa, ‘Sareng saha?’. Khoulah ngawaler, ‘Kumaha salira, naha anjeun teh bade nikah ka wanoja atanapi ka randa?’. Nabi Saw tumaros langkung tebih, ‘Upama wanoja, saha jalmina?’. Waler Khoulah, ‘Murangkalih ti jalma anu pangdipikacintana ku anjeun, ‘Aisyah binti Abu Bakar’. Nabi Saw mariksa deui, ‘Upanten randa, saha jalmina?’ Khoulah ngawalon, ‘Saodah binti Zam’ah. Anjeuna parantos iman ka anjeun sarta nuturkeun pangajaran agama anjeun’. Rosululloh Saw ngandika, ‘Upama seug kitu, jung, dugikeun panarosan kaula ka aranjeuna duaan’.”[6]

Dina riwayat Ahmad (kalawan sakedik aya anu robih) diuningakeun rehna Khoulah sasanggem, “Sim kuring gura-giru nepangan Saodah kalih ramana, Zam’ah. Wangkid harita, Zam’ah parantos sepuh sarta parantos henteu tiasa nanaon dina usum hajji. Sim kuring cumarios, ‘Kahadean tur kabagjaan sapertos kumaha anu parantos dianugerahkeun ku Alloh ka aranjeun?’ Saodah ngawalon bari reuwas, ‘He Khoulah, maksad anjeun teh kumaha?’ waler sim kuring, ‘Rosululloh Saw ngapancenan tugas ka jisim abdi pikeun nepangan anjeun sarta ngadugikeun panarosanana ka anjeun’.”

Manah Saodah bingah kacida. Anjeuna henteu wasa nahan ci soca kabagjaan anu nyurucud ngabaseuhan damis kalih nengtremkeun manahna. Anjeuna kaemutan kana impenan anu henteu acan lami kaalaman. Sing horeng, ayeuna mah impenan eta ngawujud janten kanyataan. Sok sanaos saenyana mah anjeuna teh henteu miharep janten garwa Rosululloh Saw saparantos yuswana cekap sepuh. Hiji kabagjaan anu kalintang pisan saena, nalika anjeuna janten Ummul Mu’minin.

Saodah ra. nepangan deui Khoulah bari pokna kalawan manah anu kalintang pisan bingahna, “Tinangtos abdi nampi anjeuna Saw. Namung, pamugi ditepangan pun bapa oge diuningakeun patali ieu perkawis.”

Khoulah ngalajengkeun, “Sim kuring enggal nepangan ramana Saodah. Sim kuring uluk salam lir salamna urang Jahiliyah, ‘Wilujeng enjing.’ Ramana Saodah tumaros, ‘Anjeun saha?’ sim kuring ngawaler, ‘Khoulah binti Hakim bin Umayyah as-Sulami, garwana ‘Utsman bin Mazh’un Al-Jumahi.’ Ramana Saodah ngahaturanan ka sim kuring pikeun linggih sarta abdi sadaya uplek dina obrolan anu ngaler ngidul. Anjeuna uninga rehna sim kuring parantos ngantunkeun agama Quraisy sarta iman ka Muhammad oge kantos hijrah ka Habasyah jeung wangsul deui ka Makkah. Saparantosna eta, anjeuna nembe tumaros patali kaperyogian sim kuring nepangan anjeuna. Pokna, ‘Naon kaperyogian anjeun sumping ka dieu?.’

Waler sim kuring, ‘Sayaktosna Muhammad bin Abdulloh bin Abdul Muththollib ngapancenan tugas ka sim kuring pikeun ngadugikeun pamaksadanana narosan murangkalih anjeun, Saodah Ummul Aswad.’ Ramana Saodah ngawalon, ‘Muhammad teh jodo anu pantes tur mulya. Namung, kumaha kamandang sobat anjeun, Saodah?’ sim kuring ngawaler, ‘Anjeuna kersa nampina Saw.’ ramana Saodah sasanggem, ‘Upama seug kitu, sauran Saodah ka dieu.’

Sim kuring mios kalih nyauran Saodah. Saparantosna sumping, ramana sasanggem, ‘Anaking, sayaktosna, Khoulah binti Hakim nguningakeun ka Ama rehna Muhammad bin ‘Abdulloh parantos ngintun anjeuna pikeun narosan anjeun. Muhammad teh jodo anu saluyu kalih mulya pikeun anjeun. Naha anjeun sayogi upama ku Ama ditikahkeun ka anjeuna?.’ Saodah ngawalon kalawan jentre, ‘Tinangtos Ama, upama anjeun sapagodos mah.’ Ramana Saodah, Zam’ah, ngareret ka Khoulah bari pokna, ‘Pangdugikeun ka Muhammad sangkan anjeuna nepangan ka abdi sadaya’.”

Khoulah ngalajengkeun, “Lajeng, Rosululloh Saw nepangan kalih ngayakeun akad nikah jeung Saodah. Anjeuna Saw. maparinan mahar ageungna 400 dirham.”[7]

Wangkid harita, Saodah ra. kagungan saurang dulur pameget anu wastana ‘Abdulloh bin Zam’ah anu masih ngagem kapercantenan Quraisy jeung kaleresan nuju aya di luar Makkah. Nalika jol di di Makkah sarta uninga rehna wargina anu istri nikah sareng Rosululloh Saw., anjeuna kalintang pisan ambekna alatan fanatisme jahiliyah ngalimpudan dirina. Anjeuna ngawurkeun lebu dina mastakana nyalira alatan handeueul jeung kuciwa patali pertikahan kasebat. Lajeng, anjeuna nepangan ramana kalih nyingsieunan kana kaputusanana nampi panarosan Rosululloh Saw ka Saodah ra.

Namung, saparantosna Alloh mukakeun soca batin kalih soca lahirna, dugikeun ka kersa nampi caangna Islam jeung iman ka Alloh kalih Muhammad salaku Rosul oge Nabi-Na, ‘Abdulloh ngemut-ngemut kajantenan eta bari pokna, “Sim kuring kalintang bodona, nalika ngawurkeun lebu dina mastaka alatan Nabi Saw. nganikahan Saodah.”[8]

Dina Atikan Rosul Saw.

Saodah ra. mangrupikeun istri munggaran anu ditikah ku Nabi Saw. saparantosna Khodijah ra. tilar dunya. Anjeuna janten hiji-hijina garwa Nabi Saw. salami tilu taun, sateuacan Rosululloh Saw. nikah sareng ‘Aisyah ra.

Saodah kacida yakin rehna anjeuna pamohalan tiasa ngeusi rohang kosong anu dikantunkeun ku Khodijah ra. Namung, anjeuna tetep usaha satekah polah sangkan tiasa ngeusi rumah tanggi anu pinuh ku barokah eta ku katengtreman, kabingahan kalih kabagjaan. Saodah ra. salawasna usaha ngahampangkeun perkara anu janten beungbeurat Rosululloh Saw. nalika mayunan gogoda-gogoda kaum musyrikin. Anjeuna ngalalakonkeun patali anu kaalaman salami linggih di Habasyah oge nguningakeun kalawan eces sadidintena murangkalih anjeuna Saw., Ruqoyyah ra. sareng carogena, ‘Utsman bin ‘Affan ra. anu masih linggih di ditu. Saodah uninga rehna Rosululloh Saw. kalintang bingahna ngadangu iber ngeunaan aranjeuna duaan jeung sok resep nampina. Tah eta kumaha Saodah ra. tiasa ngabageakeun Rosululloh Saw.

Salawasna Bagja

Saodah ra. teras nyarengan Nabi Saw. Anjeuna ngumangetan dirina pikeun milari langkung seueur deui pangajaran, akhlak, elmu jeung kasabaran ti Nabi Saw. Ieu perkawis ngajantenkeun anjeuna salawasna bagja. Saodah ra. pipanteseun bagja, alatan anjeuna salawasna aya di sagedengeun Rosululloh Saw. Demi Alloh, unggal jalma di antawis urang sadaya pinasti miharep tiasa ngimpen ninggali Nabi Saw., sanaos mung sakali. Lajeng, kumaha anu unggal waktos hirup nyarengan anjeuna Saw kalih gunem catur sareng anjeuna?

Saenyana, Saodah ra. henteu kantos ngabayangkeun baris janten Ummul Mu’minin kalih garwa ti manusa anu pangagungna salalawasna. Namung, nyaeta kurnia Alloh anu dipaparinkeun-Na ka saha bae anu dipikarep-Na. Alloh anu Maha Maparin anugerah anu ageung.

Nyawang Ingetan Wanci Baheula

Saodah ra. salawasna ninggalikeun sikep anu kalintang pinujina di palinggihan Rosululloh Saw. Dina hiji waktos, Ruqoyyah binti Rosululloh Saw. kalih carogena, ‘Utsman bin ‘Affan sumping di Makkah saparantosna linggih sakitu lamina di nagri hijrah, Habasyah. Rutret Ruqoyyah ka ditu ka dieu nalungtik sabudeureun padumukan anu kalintang agungna eta, padumukan ibuna, Khodijah ra. Padumukan anu parantos maparinan ka anjeuna emutan-emutan anu pangendahna sajeroning kahirupana. Padumukan kajujuran jeung kaikhlasan. Manah Ruqoyyah ngagolotrok kalawan paraosan anu sagala aya bari henteu puguh. Aya paraosan sono, reueus, ajrih, gumbira, sedih, hariwang jeung tengtrem.

Ruqoyyah ngetrok panto. Kalawan gancang, iber sumpingna Ruqoyyah kalih ‘Utsman sumebar ka mamani. Ummu Kultsum kalih Fatimah gura-giru kana panto kalih silih tangkeup. Adi lanceuk eta henteu wasa nahan ci soca. Pangalaman-pangalaman wanci baheula kaemut deui dina manah kalih emutan aranjeuna. Mulihna ibu anu salami ieu mikanyaah aranjeuna beuki nyeureudeut kana qolbu. Nya hing aranjeuna ceurik eungeuriheun.

Kalawan lengkah-lengkah anu abot, Saodah ra. nepangan aranjeuna. Anjeuna ngawilujengkeun sumping ka Ruqoyyah kalih carogena, ‘Utsman ra. Wangkid harita keneh, Saodah ra. emut deui kana pangalaman-pangalamana salami hijrah nyarengan kaom muslimin anu lianna. Anjeuna tumaros ka Ruqoyyah kalih ‘Utsman ngeunaan kaayaan jalma-jalma anu masih linggih di Habasyah. Nalika masih linggih keneh di Habasyah, Saodah ra. langkung seueur nyeepkeun waktos sareng Ruqoyyah, Khoulah binti Hakim kalih istri-istri anu lianna pikeun nyarioskeun kamajengan Islam jeung kaayaan Rosululloh Saw.

Rosululloh Saw. oge ngadangu iber rehna Ruqoyyah ra. kalih ‘Utsman ra. parantos sumping di Makkah. Mangka, anjeuna enggal mulih kalih ngawilujengkeun aranjeuna kalawan pameunteu anu marahmay jeung katawis kalintang bingahna. Anjeuna henteu wasa nyumputkeun kasonona anu kalintang badagna, antukna langsung bae ngagabrug murangkalihna anu istri, Ruqoyyah ra. kalawan pageuh, lajeng ngeukeupan ‘Utsman ku dua pananganana. Saparantosna kaayaan parantos tengtrem, aranjeuna calik jeung ngadangukeun carita Ruqoyyah kalih ‘Utsman perkawis lalakon hijrah, nagri Habasyah, kaom muslimin anu masih aya di ditu, kalih Najasyi. Sakapeung, Saodah ra. ngiring nimbrung jeung ngiring ngalalakonkeun nu kaalaman ku anjeuna di nagri Habasyah.[9]

Hijrah ka Madinah

Nalika kajahatan anu dipilampah ku kaom musyrik Quraisy ka shohabat-shohabat Rosululloh Saw. beuki ngaronjat, anjeuna Saw. ngawidian aranjeuna hijrah ka Madinah kalih linggih sareng kaom Ansor anu kagungan sipat mulya, sapertos anu diuningakeun ku Alloh swt.,

وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَالْإِيمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.

Jeung jalma-jalma anu geus maratuh (di Madinah) turta geus ariman samemeh datangna muhajirin, maranehna mikaasih ka sing saha anu hijrah ka maranehna, sarta henteu aya pamrih tina saniskara anu dibikeun ka muhajirin, sarta maranehna ngelehan maneh sanajan maranehna oge barutuh; jeung sing saha anu disalametkeun tina kakoretan dirina, nya maranehna jalma-jalma anu baragja. Qs. Al-Hasyr [59]: 9.

Saparantosna kaseueuran shohabat parantos hijrah ka Madinah, Rosululloh Saw. nyusul aranjeuna pikeun ngawangun nagara Islam anu baris janten mercusuar anu nyaangan sakumna alam. Saparantosna tumetep sababaraha waktos, Rosululloh Saw. ngintun Zaid kalih badegana, Abu Rofi’ bari dibekelan dua onta jeung artos ageungna 500 dirham. Aranjeuna angkat ka Makkah pikeun nyampeur Fatimah, Ummu Kultsum, Saodah binti Zam’ah, Ummu Aiman kalih Usamah murangkalihna Zaid.[10]

Nampi Barokah Henteu Aya Kendatna

Saodah ra. tumetep di Madinah nyarengan Nabi Saw. Henteu lami ti dinya, Nabi Saw. ngawangun rumah tanggi sareng ‘Aisyah ra. ‘Aisyah ra. kalintang nyaahna ka Saodah ra., antukna henteu aneh upami seueur iber anu ngalalakonkeun patula-patali aranjeuna duaan.

Anugerah kalih barokah teras sumping ti pertikahan-pertikahan Rosululloh Saw. salajengna, dugikeun ka rengrengan kamulyaan ieu janten sampurna. Estu, aranjeuna ngawujudkeun rumah tanggi anu mulya jeung pinuh barokah. Alloh parantos ngaicalkeun kokotor ti aranjeuna jeung ngabersihan aranjeuna sasuci-sucina. Alloh maparinan barokah kalih anugerah anu kalintang seueurna sangkan padumukan-padumukan kalih pangeusina eta janten srangenge anu nyaangan jalan sakumna manusa nuju ka Alloh ‘Azza wa Jalla.

Mayunkeun Jalma anu Lian

Saodah ra. salawasna usaha satekah polah pikeun ngajantenkeun gumbira Rosululloh Saw., sok sanaos kedah ngorbankeun kabagjaan dirina. Anjeuna uninga pisan rehna istri anu pangdipikacinta ku anjeuna Saw. tina sakumna garwa-garwana teh nyaeta ‘Aisyah ra. Kumargi kitu, anjeuna hoyong pisan ngabageakeun manah anjeuna ti palih dieu, nyaeta maparinkeun bagean dintenan kilirna ka ‘Aisyah ra. pikeun ngahontal karidloan Rosululloh Saw.

‘Aisyah ra. sasanggem, “Upama Rosululloh Saw. maksad ngayakeun panyabaan anu tebih (sapar), anjeuna salawasna nga-undi garwa-garwana. Saha anu kaluar namina, mangka anjeuna anu baris nyarengan Nabi Saw. dina panyabaan eta. Lian ti eta, anjeuna oge ngagilir garwa-garwana unggal sadinten sawengi, kacabi Saodah. Anjeuna maparinkeun dintenan kilirna ka ‘Aisyah, garwa Nabi Saw., pikeun ngabingahkeun Rosululloh Saw.” (Hr. al-Bukhoriy)[11]

‘Urwah nguningakeun rehna ‘Aisyah ra. sasanggem, “Nun murangkalih dulur istri kuring, Rosululloh Saw henteu kantos ngabentenkeun  bagean antawis abdi sadaya (garwa-garwa Nabi Saw., penj.), kalebet ngabagi kilir linggih sareng abdi sadaya. Kalintang langkina anjeuna nguriling ka sadaya garwana. Anjeuna sumping ka aranjeuna saurang-saurang bari henteu sapatemon, tug dugi ka garwa anjeuna anu kenging kilir kalih ngawengi di padumukanana.”

Nalika yuswa Saodah ra. beuki sepuh sarta hariwang Rosululloh Saw baris ngapirak anjeuna, anjeuna sasanggem ka Nabi Saw., “Nun Rosululloh Saw., sim kuring maksad maparinkeun dintenan kilir ka ‘Aisyah.” Rosululloh Saw nampi. ‘Aisyah nguningakeun, “Patali jeung kajantenan ieu, kalih kajantenan-kajantenan anu sami, pangemut abdi (Mahmud al-Mishri), eta loyog sareng dawuhan Alloh Swt.,

وَإِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَالصُّلْحُ خَيْرٌ وَأُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَإِنْ تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً.

Jeung upama hiji awewe ngarasa hariwang bisi salakina (nusyuz) embungeun malire jeung bisi salakina ngabalieur, taya halanganana maranehna duaan masinikeun karapihan antara maranehna, karana karapihan teh kacida hadena, sanajan hate teh dibere tabeat koret. Jeung lamun maraneh hade lampah sarta takwa, saestuna Alloh teh Maha Uninga kana saniskara anu dilampahkeun ku maraneh.” Qs. An-Nisa [4]: 128.

‘Aisyah ra. Muji ka Saodah ra.

Sikep itsar (langkung mayunkeun jalma anu lian) anu kalintang saena kalih langki pisan kajantenan di antawis istri eta ngajantenkeun ‘Aisyah ra. kalintang reueusna, dugikeun ka anjeuna mindeng pisan muji Saodah ra. ku pamujian anu sesah diungkabkeun.

‘Aisyah ra. berkata, “Sim kuring henteu kantos mendakan saurang istri anu langkung dipikaresep upama seug sim kuring janten dirina, lian ti Saodah binti Zam’ah. Saurang istri anu kakuatan ruhna kalintang saena.”

Nalika yuswana beuki sepuh, anjeuna nyanggakeun dintenan kilirna  sareng Rosululloh Saw. ka ‘Aisyah ra. Saodah sasanggem, “Nun Rosululloh Saw., sim kuring maksad masrahkeun dintenan kilir sim kuring sareng anjeun ka ‘Aisyah.” Ti kawit harita, Rosululloh Saw. ngakilir ‘Aisyah salami dua dinten. Sadinten hak ‘Aisyah jeung sadinten deui hak Saodah anu dipaparinkeun ka anjeuna. Hr. Muslim.[12]

Wallohu A’lam.

---

[1] Dicutat tina Shohaabiyyaat Haulir Rosuul, seratan Syaikh Mahmud al-Mishri; judul kalih alih basa ku Hanafi Anshory.

[2] Ash-Haabur Rasuul, Mahmud al-Mishri. Vol. 1., kaca. 58-59.

[3] Ibnu Ishaq ngariwayatkeun ieu lalakon henteu aya sanadna. Ibnu Katsir nyubat-nyabit ieu lalakon dina kitab Al-Bidayah wan Nihaayah, vol. 3 kaca. 66. Dicutat tina as-Siiroh an-Nabawiyyah, Ibnu Hisyam, vol 1, kaca. 266.

[4] Fiqhus Siroh, al-Ghozali, kaca. 124.

[5] Nisaa’ Ahlil Bait, kaca. 80-81.

[6] Al-Haitsami sasanggem dina kitab Majma’uz Zawaaid, no. 15285, “Hadis ieu diriwayatkeun ku ath-Thobroni. Unggal rowina teh rowi kitab ash-Shohih, lian ti Muhammad bin ‘Amr bin ‘Alqomah. Anjeuna dipeunteun hasanul hadits.”

[7] Al-Haitsami nguningakeun dina kitab Mazma’uz Zawaa’id, no. 15786, “Diriwayatkeun ku Ahmad. Dina sababaraha bagean Ahmad nguningakeun kalawan jentre rehna riwayatna nyambung (muttashil) ka ‘Aisyah ra., namung, seuseueurna mah mursal. Di antawis para rowina teh aya Muhammad bin ‘Amr bin ‘Alqomah. Anjeuna dipeunteun tsiqoh ku seueur ulama hadis. Anapon rowi-rowi anu lianna mah rowi-rowi kitab ash-Shohih.”

[8] Al-Haitsami nguningakeun dina kitab Majma’uz Zawaa’id, no. 15340, “Diriwayatkeun ku ath-Thobroni. Sadaya rowina tsiqoh.”

[9] Nisaa’ Ahlil Bait, kaca. 89-90, kalawan aya robih dina redaksionalna.

[10] Ath-Thobaqoot, Ibnu Sa’ad, vol. 1 kaca. 237-238.

[11] Diriwayatkeun ku al-Bukhoriy, no. 2593, kitab al-Hibah wa Fadluhaa wat Tahriidh ‘Alaihaa, bab “Hibatul Mar’ah Lighairi Zaujihaa wa ‘Itquhaa in Kaana Lahaa Zauj…”, dan Abu Dawud, no. 2137.

[12] Diriwayatkeun ku Muslim, no. 1463, kitab Ar-Radhaa’, bab “Jawaaz Hibatihaa Aubatahaa li Dharratihaa”.

Imam an-Nawawi sasanggem, “Ungkaban, ‘Nalika yuswana beuki sepuh, anjeuna maparinkeun dinten kilirna sareng Rosululloh Saw. ka garwa carogena anu lian, kumargi eta mangrupikeun hakna. Mung disyaratkeun carogena kersa ridlo sareng anjeuna, Saodah, kumargi anjeuna kagungan hak anu kedah dilaksanakeun ku istri anu dipaparinan dintenan kilirna, antukna eta hak teh henteu kenging leupas iwalti dumasar karidloanana…’.”